Ο «από μηχανής Θεός» της Ελλάδας

Για τα πληρώματα των ελικοπτέρων Super Puma όλες οι αποστολές είναι “πολεμικές αποστολές”, είτε τώρα που είμαστε σε ειρήνη είτε –ο μη γένοιτο– σε πραγματικό πόλεμο. Γιατί σε όλες επιχειρούμε με στόχο τη διάσωση ανθρώπινων ζωών, κάτω από ακραίες και εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, μέρα και νύχτα, 365 μέρες το χρόνο», μας λέει ο αντισμήναρχος (Ι) Λεωνίδας Τσαϊρής, διοικητής της 384 Μοίρας Έρευνας και Διάσωσης (384 ΜΕΔ) της Π.Α.Της Μοίρας που μαζί με τη «μητρική» Μοίρα, την 358 ΜΕΔ, που σήμερα επιχειρεί με τα παλαιότερα ελικόπτερα ΑΒ-205, είναι υπεύθυνες για την έρευνα και διάσωση σε όλο το FIR Αθηνών. Και την τελευταία περίοδο (και όχι μόνον) όλοι είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε πώς ακριβώς «μεταφράζεται» αυτό στον ακήρυχτο πόλεμο για την έρευνα και διάσωση (SAR) στο Αιγαίο με τους Τούρκους, αλλά και στην επίθεση που δέχτηκε πριν λίγες μέρες ένα ελικόπτερο Super Puma, ενώ εκτελούσε αποστολή SAR στα Δωδεκάνησα, από δύο τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη F-16.

Για όλους αυτούς τους πολύ σημαντικούς λόγους, η «Α.τ.Κ.» επισκέφτηκε την περασμένη βδομάδα την 384 ΜΕΔ στη βάση της στην 112 Πτέρυγα Μάχης, στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας, και είχε την ευκαιρία να μιλήσει για όλα αυτά με το διοικητή της Μοίρας αντισμήναρχο (Ι) Λεωνίδα Τσαϊρή και να πετάξει για μία ώρα σε μία εκπαιδευτική αποστολή SAR ενός ελικοπτέρου Super Puma.

Απαντώντας στο πρώτο ερώτημα αναφορικά με το είδος της αποστολής της Μοίρας, ο διοικητής της αντισμήναρχος Λ. Τσαϊρής, ένας εξαιρετικά έμπειρος πιλότος με 6.500 ώρες πτήσης στο ενεργητικό του, από τις οποίες οι 2.000 στα Super Puma, μας είπε:«Κύρια αποστολή της Μοίρας είναι η διεξαγωγή επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης σε ειρήνη και σε πόλεμο, τόσο στην ξηρά όσο και πάνω από τη θάλασσα, ενώ δευτερεύουσα αποστολή της είναι οι αεροδιακομιδές ασθενών και τραυματιών, η μεταφορά υψηλών προσώπων, οι μεταφορές προσωπικού και εφοδίων κ.λπ.Για επιχειρήσεις SAR στη θάλασσα επεμβαίνουμε, μετά από κλήση από το Εθνικό Κέντρο Συντονισμού Έρευνας-Διάσωσης (ΕΚΣΕΔ) του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, σε περιπτώσεις ναυτικών ατυχημάτων, διάσωσης ψαράδων, δυτών, κολυμβητών.Στην ξηρά επεμβαίνουμε, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, σε περιπτώσεις αεροπορικών ατυχημάτων, όταν έχουν χαθεί ορειβάτες, εκδρομείς, κυνηγοί ή σε κυνηγητικά ατυχήματα κ.λπ., μόνο στην περίπτωση που ο κίνδυνος για τη ζωή των τελευταίων είναι άμεσος».

Αναφορικά με τα μέσα που έχει στη διάθεσή της η 384 ΜΕΔ, ο μοίραρχός της τόνισε ότι αυτή πραγματοποιείται με δέκα συνολικά ελικόπτερα, από τα οποία σήμερα τα εννέα είναι σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, καθώς το δέκατο επισκευάζεται μετά από βαριά προσγείωση που πραγματοποίησε στη Λήμνο.«Η 384 ΜΕΔ με το προσωπικό της και τους τεχνικούς της ΜΣΕ/Π έχει αναλάβει την υποχρέωση διατήρησης ελικοπτέρων ετοιμότητας σε διάφορα ευαίσθητα σημεία εντός του FIR Αθηνών, κυρίως στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ως εξής: Ένα ελικόπτερο Super Puma σε κατάσταση ετοιμότητας στην Ελευσίνα, με δυνατότητα προσθήκης και ενός ακόμα ελικοπτέρου ανάγκης (Α/Ν), αν αυτό ζητηθεί, εντός μίας ώρας το μέγιστο, και από ένα σε Ρόδο, Χίο και Λήμνο, συνολικά πέντε» μας επισημαίνει ο διοικητής, προσθέτοντας:«Η προαναφερθείσα επιχειρησιακή ανάπτυξη των Super Puma εξασφαλίζει αλληλοκάλυψη και ταχεία αντίδραση για κάθε παρουσιαζόμενο περιστατικό. Η ετοιμότητα των πληρωμάτων των ελικοπτέρων σε όλη τη διάρκεια του 24ώρου είναι των 30 λεπτών, που μπορεί να μειωθεί στο μισό, στα 15 λεπτά, με την πρώτη ένδειξη ύπαρξης κάποιου περιστατικού».

Μολονότι η 384 ΜΕΔ δεν είναι η μόνη που έχει ελικόπτερα ετοιμότητας (Α/Ν) σε διάφορα σημεία της ελληνικής επικράτειας, τα προβλήματα του μικρού αριθμού των σύγχρονων Super Puma για την κάλυψη όλου του FIR είναι γνωστά στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και στην κυβέρνηση. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε ο ίδιος ο υπουργός Βαγγέλης Μεϊμαράκης δήλωσε στους στρατιωτικούς συντάκτες πριν από μερικές μέρες ότι το πρόγραμμα της απόκτησης των 15 νέων ελικοπτέρων Super Puma (και των δύο επιπλέον που θα αποκτηθούν με χρήματα του υπουργείου Υγείας) «είναι ύψιστης προτεραιότητας και εθνικής σημασίας».

Όμως, η 384 ΜΕΔ έχει μία χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα, καθώς τα πληρώματα των ελικοπτέρων της αποτελούνται τόσο από προσωπικό της Π.Α. (κυβερνήτης, συγκυβερνήτης, χειριστής βαρούλκου ή «Hoist Operator» στην αεροπορική διάλεκτο) όσο και από συναδέλφους τους του Λ.Σ. (συντονιστής/σύνδεσμος και δύο δύτες/διασώστες). Κι αυτό λόγω του διπλού «ιδιοκτησιακού» καθεστώτος των πτητικών μέσων της Μοίρας.

Στην πράξη όμως όλα αυτά τα χρόνια έχει καταδειχθεί ότι δεν υπάρχουν προβλήματα και ότι η συνεργασία μεταξύ των δύο είναι άριστη.«Πετώντας σε αποστολές έρευνας και διάσωσης, όπου πρώτιστο καθήκον είναι να σώσεις συνανθρώπους μας, υπάρχει ένα επιπρόσθετο συναίσθημα. Το ανθρώπινο στοιχείο που δεν μπορείς να παραγνωρίσεις» επισημαίνει ο διοικητής της Μοίρας. Και συνεχίζει: «Όταν αιωρείσαι στα 10-12 μέτρα πάνω από τη βάρκα με τους ναυαγούς ή τους λαθρομετανάστες, τότε βλέπεις το πρόσωπό τους, τα μάτια τους, την ελπίδα για ζωή που εσύ αντιπροσωπεύεις. Αυτά ούτε ξεχνιούνται, ούτε παραγνωρίζονται».

Απαντώντας στο ερώτημα ποια από όλες τις αποστολές διάσωσης στις οποίες ο ίδιος έχει συμμετάσχει του έχει αποτυπωθεί ανεξίτηλα στο μυαλό του, ο αντισμήναρχος (Ι) Λ. Τσαϊλής μας απάντησε αμέσως:«Η αποστολή της 2 Ιανουαρίου του 2002. Τότε κάτω από εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες, με ένταση αέρα στα 10 Μποφόρ, πραγματοποιήσαμε αποστολή διάσωσης περίπου 40 μίλια νότια της Κρήτης. Ένα πλοιάριο μετέφερε 200 λαθρομετανάστες και το ελικόπτερό μου έφτασε πρώτο στην περιοχή. Κατεβαίνει κάτω ο ένας διασώστης και διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν πλήθος γυναικόπαιδα.Δίνω εντολή και ανεβάζουμε πρώτα γυναίκες και παιδιά σε αναλογία τρία παιδιά, μία γυναίκα, ώστε όταν θα τα πάμε στην ξηρά να μπορέσουν να τα βοηθήσουν, μέχρι να φτάσουν και οι υπόλοιποι με τα πλοία.Τελικά έτσι ανέβασα πάνω στο ελικόπτερο 23 άτομα, ενώ το ελικόπτερο χωρά 15 επιβάτες. Βέβαια η μέτρηση αφορά ενήλικες και όχι παιδιά, οπότε από πλευράς βάρους είμαστε εντάξει.Σε αυτή τη διάσωση συμμετείχε και ένα ελικόπτερο Sikorsky του Π.Ν., που και αυτό διέσωσε άλλα 20 γυναικόπαιδα σε αρκετές πτήσεις, καθώς αυτό προσνηωνόταν σε παρακείμενα πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ, που όμως δεν μπορούσαν να πλησιάσουν τους ναυαγούς λόγω ακριβώς της θαλασσοταραχής. Ήταν μια φανταστική μέρα. Ποτέ δεν πρόκειται να ξεχάσω τα βλέμματα των μικρών παιδιών. Εκείνη την ώρα έβλεπα μπροστά στα μάτια μου τα δικά μου παιδιά».

Αυτό που δεν λέει ο μοίραρχος είναι πως γι’ αυτήν του τη διάσωση ο ίδιος και το πλήρωμά του, όπως και το πλήρωμα του ελικοπτέρου του Π.Ν. βραβεύτηκαν στο Μπράιτον της Αγγλίας ως «η καλύτερη και πιο ριψοκίνδυνη διάσωση της χρονιάς», μεταξύ δέκα άλλων περιπτώσεων διάσωσης, παγκοσμίως.

Πηγή