Επανάσταση από τη δημιουργία συνθετικής ζωής Αντιδράσεις ηθικού περιεχομένου

Πηγή: Καθημερινή
The Guardian

Η δημιουργία συνθετικής ζωής αποτελούσε όραμα του Κρεγκ Βέντερ εδώ και δεκαπέντε χρόνια. Ηταν ένα όνειρο που κατάφερε να υλοποιήσει. Το βράδυ της περασμένης Πέμπτης ο διαπρεπής επιστήμονας ανακοίνωσε ότι κατάφερε να δημιουργήσει έναν μικροοργανισμό με γενετικό υλικό αποκλειστικά κατασκευασμένο από ανθρώπινο χέρι. Η εργαστηριακή δημιουργία ζωής είναι αδιαμφισβήτητα ένα εξαιρετικά σημαντικό επίτευγμα και σηματοδοτεί την απαρχή μίας νέας επιστημονικής εποχής.

Ο δρ Βέντερ και η ομάδα ερευνητών του J Graig Venter Institute στο Μέριλαντ χρειάστηκαν για να κατασκευάσουν τη συνθετική ζωή έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, μερικά συνηθισμένα μικρόβια, μία συσκευή σύνθεσης DNA και τέσσερις φιάλες χημικά.

Το αποτέλεσμα -που κόστισε 40 εκατ. δολάρια και προσπάθεια δέκα ετών- είναι το πρώτο συνθετικό μικρόβιο, που σήμερα είναι πραγματικότητα και ζει και αναπαράγεται υπό τον έλεγχο του συνθετικού του γενετικού υλικού.

Ως επιστημονικό επίτευγμα η σύνθεση του μικροοργανισμού είναι εξαιρετικά εντυπωσιακή, αλλά και ως οργανισμός είναι κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Το βακτήριο που χρησιμοποιήθηκε ως «πρότυπο» του τεχνητού μικροοργανισμού προκαλεί απλώς μαστίτιδα στις αίγες.

Βέβαια, επιστήμονες και φιλόσοφοι άρχισαν ήδη να συζητούν για τις πιθανές συνέπειες και τις ηθικές επιπτώσεις που θα έχει η ανθρώπινη ικανότητα να συντεθεί από το μηδέν ζωή. Το κίνητρο, όμως, του δρος Βέντερ φαίνεται ότι ήταν κυρίως οικονομικό. Ηδη, η ομάδα του συνήψε συμφωνία με την Exxon Mobil στο πλαίσιο της οποίας θα δημιουργήσει άλγες που μπορούν να απορροφήσουν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και να το μετατρέψουν σε καύσιμη ύλη. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή ενδεχομένως να γεμίσει τις τσέπες τους με περισσότερα από ένα τρισ. δολάρια.

«Το νέο βακτήριο», υποστηρίζει ο δρ Βέντερ, «αποτελεί απόδειξη της ικανότητάς μας να κάνουμε οτιδήποτε θέλουμε, να επιφέρουμε οποιεσδήποτε αλλαγές επιθυμούμε σε ολόκληρο το γονιδίωμα ενός οργανισμού, να προσθέσουμε νέες λειτουργίες και να εξαλείψουμε όσες δεν θέλουμε. Ετσι, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ολόκληρο φάσμα από νέους βιομηχανικούς οργανισμούς που θα λειτουργούν ακριβώς όπως επιθυμούμε. Μέχρι χθες ολόκληρος ο τομέας αποτελούσε όραμα κάποιων επιστημόνων. Σήμερα είναι πραγματικότητα».

Για τη δημιουργία του συνθετικού οργανισμού ο δρ Βέντερ και η ομάδα του ξεκίνησαν με την αντιγραφή του γονιδιώματος του συνηθισμένου βακτηρίου (mycoplasma mycoides). Οι πληροφορίες που συνέλεξαν δόθηκαν στη συσκευή σύνθεσης του DNA, η οποία με τη σειρά της «παρήγαγε» μικρά τμήματα γενετικού υλικού του μικροοργανισμού, τα οποία συνδέθηκαν μεταξύ τους μέσα από μία αρκετά περίπλοκη διαδικασία και τη δραστηριοποίηση των φυσικών μηχανισμών αποκατάστασης του γενετικού υλικού που διαθέτει το κύτταρο. Μετά πολλές προσπάθειες οι επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν και να συνδέσουν το ένα εκατομμύριο «γράμματα» που συνθέτουν το γονιδίωμα του βακτηρίου. Μάλιστα, για να μπορούν να το διακρίνουν από το «φυσικό» γονιδίωμα, εμφύτευσαν στο συνθετικό DNA κάποια ξένα τμήματα, σαν υδατογραφήματα, τα οποία, ωστόσο, δεν επηρέαζαν σε τίποτα τον συνθετικό μικροοργανισμό.

Οι ερευνητές μετέφεραν το συνθετικό γονιδίωμα σε έναν άλλο μικροοργανισμό, ο οποίος άρχισε να λειτουργεί όπως του επέβαλλε το νέο συνθετικό γενετικό υλικό.

Και ο δρ Βέντερ πιστεύει ότι απαιτούνται αυστηροί κανόνες έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι οι συνθετικοί οργανισμοί δεν θα χρησιμοποιούνται για να βλάψουν την ανθρωπότητα. Μια νέα σελίδα στην ιστορία της επιστήμης άρχισε να γράφεται, ας ελπίσουμε προς όφελος όλων.