Σε κλοιό ηφαιστείων το Αιγαίο

Πηγή: Το Βήμα
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΟΥΚΛΑΚΗ

Το Ηφαιστειακό Τόξο ξεκινά από τις Λιχάδες και καταλήγει στη Νίσυρο- Πολύ μικρή η επικινδυνότητα, λένε οι ειδικοί

Ενας στους δέκα κατοίκους της Γης ζει κοντά ή μέσα σε περιοχές ενεργών ηφαιστείων. Στην πλειονότητά τους τα ηφαίστεια υπάρχουν σε περιοχές όπου «συναντιούνται» οι λιθοσφαιρικές πλάκες που αποτελούν τη λιθόσφαιρα της γης. Μια τέτοια περιοχή είναι και η Ελλάδα! Στον ελλαδικό χώρο συγκλίνουν δύο λιθοσφαιρικές πλάκες, η ευρωπαϊκή και η αφρικανική, και το όριο της σύγκλισής τους περνά δυτικά των Ιονίων νήσων, προς τα νότια παράλια της Κρήτης και συνεχίζει νοτιοανατολικά της Ρόδου.

Περίπου 250 χιλιόμετρα από το παραπάνω «σύνορο» των δύο πλακών βρίσκεται το λεγόμενο Ηφαιστειακό Τόξο του Αιγαίου, το οποίο ξεκινά από τις Λιχάδες (βορειοδυτικά της Εύβοιας) για να καταλήξει στη Νίσυρο. Συνολικά το Τόξο περιλαμβάνει 10 ηφαίστεια, στα οποία έχει διαπιστωθεί δραστηριότητα τα τελευταία 2 εκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, η επικινδυνότητα των ελληνικών ηφαιστείων είναι ουσιαστικά μηδενική. Μόνες εξαιρέσεις αποτελούν η Νίσυρος, η Σαντορίνη, τα Μέθανα και η Μήλος, όπου ο κίνδυνος είναι μεν μικρός αλλά υπαρκτός!

Το ηφαίστειο της Νισύρου είναι γνωστό από την ελληνική μυθολογία. Η τελευταία φορά που «ξύπνησε» ήταν στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1888: «Εκτοξεύθηκε ηφαιστειακό υλικό σε σχήμα κυλίνδρου με διάμετρο τουλάχιστον 25 μέτρων, συνοδευόμενο από λάσπη και ατμούς», σύμφωνα με τον κ. Ευθύμιο Λέκκα.

Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σαντορίνη έχει απασχολήσει πολυάριθμους ιστορικούς και ερευνητές από την αρχαιότητα ως σήμερα. Η πρώτη έκρηξη χρονολογείται γύρω στον 15ο αιώνα π.Χ., οπότε καταποντίστηκε το κέντρο του νησιού και σχηματίστηκε η Καλντέρα. Από το αρχικό νησί (τη Στρογγύλη) παρέμειναν μόνον τα εξωτερικά τμήματα. «Ηταν η έκρηξη που κατέστρεψε τον Μινωικό Πολιτισμό».

Η πιο πρόσφατη δραστηριότητα του ηφαιστείου της Σαντορίνης καταγράφηκε στο διάστημα 10 Ιανουαρίου- 2 Φεβρουαρίου του 1950, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας ηφαιστειακός λόφος με απότομες πλαγιές (δόμος, όπως ονομάζεται από τους γεωλόγους), ανατολικά του κρατήρα Γεωργίου. Στη Μήλο, από την άλλη μεριά, δεν έχουν αναφερθεί τέτοιου μεγέθους ηφαιστειακές εκρήξεις.

Αντιθέτως, «παρατηρήθηκαν κατά διαστήματα μεγάλες μεταβολές στη θερμοκρασία και στην ένταση των θερμών πηγών στην περιοχή του ηφαιστείου». Επιπλέον καταγράφεται έντονη σεισμική δραστηριότητα, με χαρακτηριστικό τον σεισμό του 17ου αιώνα, όταν είχαν εκκενωθεί ολόκληρες περιοχές. Γύρω στο 250 π.Χ. καταγράφηκε για πρώτη φορά ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Χερσόνησο των Μεθάνων. «Ετσι δημιουργήθηκε ο ηφαιστειακός δόμος που ονομάστηκε Καμένο Βουνό. Στην περιοχή παρατηρείται σήμερα μεταηφαιστειακή δράση, με θερμές πηγές.